Το Αίμα

Τι είναι το αίμα;

Το αίμα είναι ζωντανός ιστός και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από κάποιο φάρμακο ή χημική ουσία. Το αίμα διασχίζει το ανθρώπινο σώμα με μέση ταχύτητα 2 χιλιόμετρα την ώρα, καλύπτοντας όλο το δίκτυο των αιμοφόρων αγγείων, των οποίων η επιφάνεια υπολογίζεται σε 8.000 τετραγωνικά μέτρα. Με κάθε παλμό της η καρδιά διοχετεύει περίπου 70 χιλιοστόλιτρα αίματος στις αρτηρίες, που ισοδυναμούν με περίπου 7.000 λίτρα ημερησίως ή περίπου 2,5 εκατομμύρια λίτρα το χρόνο.

Ένας ενήλικας έχει περίπου 5 λίτρα αίμα.

Το αίμα διακρίνεται σε τέσσερις τύπους: A, B, AB και O, καθένας από τους οποίους προσδιορίζεται είτε ως Rh-θετικός είτε ως Rh-αρνητικός, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι στα ερυθρά αιμοσφαίρια ο λεγόμενος παράγοντας Ρέζους. Το Rh-θετικό αίμα είναι το πλέον κοινό καθώς χαρακτηρίζει το 85% περίπου όλων των τύπων αίματος.

Ποιά είναι τα συστατικά του αίματος και ποιές οι λειτουργίες τους;

1. Ερυθρά Αιμοσφαίρια

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα (RBC) αποτελούν το 38 με 48 τοις εκατό του πλήρους αίματος. Είναι τα πιο πολυάριθμα κύτταρα σε κυκλοφορία και δίνουν στο αίμα το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του μέσω της αιμοσφαιρίνης που περιέχουν.

Η λειτουργία τους αφορά τη διατήρηση των ιστών στη ζωή καθώς μεταφέρουν σε αυτούς οξυγόνο από τους πνεύμονες και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Παράγονται από τον μυελό των οστών με ρυθμό 4-5 δισεκατομμύρια/ώρα στον ενήλικο και ζουν περίπου120 ημέρες. Μετά πεθαίνουν και απομακρύνονται  από την κυκλοφορία  μέσω του σπλήνα.

Είναι πολύ ελαστικά κύτταρα και αυτή τους η ιδιότητα τους επιτρέπει να περνούν από τα τριχοειδή αγγεία. Η εκατοστιαία αναλογία ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος ονομάζεται αιματοκρίτης.

2. Αιμοπετάλια

Τα αιμοπετάλια προέρχονται από γιγάντια κύτταρα τα μεγακαρυοκύτταρα, του μυελού των αστών. Όπως αυτά ωριμάζουν, τεμαχίζονται σε μικρά τεμάχια και απελευθερώνονται στην κυκλοφορία. Αυτά τα τεμάχια ονομάζονται αιμοπετάλια και ζουν μόνο 5 ημέρες μετά την αιμοδοσία.

Έχουν περίπου το ¼ του μεγέθους των ερυθρών, μήκος περίπου 2-4 μm και αποτελούν λιγότερο από το 1 τοις εκατό του πλήρους αίματος

Τα αιμοπετάλια είναι υπεύθυνα για την πήξη του αίματος, το σταμάτημα της αιμορραγίας και την επούλωση των πληγών.

3. Λευκά Αιμοσφαίρια

Τα λευκά αιμοσφαίρια σχηματίζονται στους μυελοβλάστες του μυελού των οστών, στο σπλήνα και τους λεμφαδένες.

Η πρωταρχική λειτουργία τους είναι η άμυνα και η καταπολέμηση των λοιμώξεων μέσω της επίθεσης και της καταστροφής επιβλαβών ξένων ουσιών. Μπορούν να κατευθύνονται προς τις περιοχές του οργανισμού όπου αυτός έχει προσβληθεί, όπως φλεγμονές, εγκαύματα, πληγές, και να κατατρώνε και να αποβάλλουν με φαγοκύττωση μικρότερά τους οργανικά μόρια. Επιπλέον, με ένζυμα που φέρουν μπορούν να καταλύουν τον ιστό, φαινόμενο που συναντάται στα αποστήματα με σκοπό την επαναδημιουργία υγιούς ιστού μετά την πλήρη καταπολέμηση της πάθησης που προκάλεσε την κατάλυση.

4.Πλάσμα

Το πλάσμα είναι το μεγαλύτερο κύριο συστατικό του αίματος και αποτελεί το 55 τοις εκατό του όγκου του. Είναι ένα υποκίτρινο υγρό μέσω του οποίου μεταφέρονται αιμοσφαίρια, πρωτεΐνες και άλλες ουσίες. Αποτελείται κατά 91,5 τοις εκατό από νερό, κατά 7 τοις εκατό από πρωτεΐνες, όπως η λευκωματίνη (αλβουμίνη), οι σφαιρίνες και το ινωδογόνο, και κατά 1,5 τοις εκατό από άλλες ουσίες, όπως θρεπτικά συστατικά, ορμόνες, αναπνευστικά αέρια, ηλεκτρολύτες, βιταμίνες και άχρηστες αζωτούχες ουσίες.

Μέσα στο πλάσμα εναιωρούνται τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.

Εκτός από τη μεταφορά των κυττάρων αίματος σε όλο το σώμα , το πλάσμα φέρνει επίσης τις ορμόνες, θρεπτικές και χημικές ουσίες, όπως ο σίδηρος.

Το πλάσμα είναι προϊόν που διαχωρίζεται με φυγοκέντριση υψηλής ταχύτητας.

Τοποθετείται στον καταψύκτη σε θερμοκρασία μικρότερη των -30 για ένα χρόνο και για 3 μήνες σε θερμοκρασία από -18 έως -25.

Χορηγείται σε όλες τις καταστάσεις που έχουμε απώλεια όγκου αίματος, σε βαριές περιπτώσεις εγκαυμάτων και σε αρρώστους με αιμορραγική διάθεση.